Áhrifaþættir á hreyfingu og mataræði barna

Málstofustjóri: Auður Hermannsdóttir
CMC-líkanið um neyslu barna á máltíðum

Markmið rannsóknarinnar var að þróa líkan um ákvarðandi þætti á neyslu barna á tilteknum máltíðum. Líkaninu er ætlað að draga fram hvaða þættir skýra hvort og hversu oft börn neyta til­tekinna máltíða og er ætlað að vera nýtt sem greiningarlíkan þegar þróaðar eru aðgerðir til að hafa áhrif á fæðuneyslu barna. Líkanið var þróað eftir yfirgripsmikla, þverfaglega yfirferð yfir fyrri rannsóknir þar sem byggt var á þekkingu innan t.d. neytenda­hegðunar, atferlishagfræði, næringarfræði og mat­væla­fræði. Líkanið sýnir flókin tengsl ýmissa áhrifaþátta úr innra og ytra umhverfi á neyslu barna. Líkanið tekur til að mynda á þáttum sem snúa að skynjun og viðhorfum barnanna sjálfra, áhrifa­þáttum sem snúa að foreldrum, þáttum innan skóla­um­hverfisins, ásamt þáttum tengdum opinberri stefnumörkun og að­gerðum á vegum hins opinbera. Líkanið er mikilvægt fræði­legt framlag á sviði neysluhegðunar, enda felast verulegar tak­markanir í fyrri kenningum og líkönum þegar kemur að fæðu­neyslu barna. Áhrifaþættir á fæðuneyslu barna eru töluvert aðrir en áhrifaþættir á fæðuneyslu fullorðinna, sér í lagi þegar kemur að máltíðum. Auk þess er líkanið gagnlegt greiningartæki fyrir opinbera aðila sem bera ábyrgð á að marka stefnu og framfylgja henni þegar kemur að heilsusamlegri fæðuneyslu barna. Líkanið er með markvissum hætti hægt að nýta í mótun sam­félags­miðaðrar markaðsstefnu sem ætlað er að ýta undir heilbrigðari neyslu meðal barna og þar með mikilvægt tæki í baráttunni gegn offitu.

Auður Hermannsdóttir

Viðhorf og upplifun af skólaíþróttum

Rannsóknir hafa sýnt að með því að skapa jákvætt viðhorf til hreyfingar meðal ungmenna aukist líkur á reglubundinni hreyfingu á fullorðinsárum. Því þurfa skólaíþróttir í grunnskólum að miða að því að skapa jákvæða upplifun fyrir nemendur. Markmið rannsóknarinnar var að kanna viðhorf ungmenna í 8., 9. og 10. bekk grunnskóla til skólaíþrótta. Í gegnum svör frá foreldrum var upplýsinga aflað um viðhorf ungmennanna. Með rafrænu hentugleikaúrtaki fengust svör frá 671 foreldri. Niðurstöðurnar sýndu að þó nemendur hafi gaman af því að hreyfa sig utan skólatíma, upplifi þeir skólaíþróttirnar ekki sem sérstaklega skemmtilegar. Því má draga þá ályktun að sú hreyfing sem stunduð er í skólaíþróttum eða það umhverfi sem þær skapa, sé ekki að ná til nemenda. Samkvæmt niður­stöðunum er þó nokkur hluti sem líður ekki vel í íþróttatímum og er það nokkuð áhyggjuefni.

Rannsóknin varpar ljósi á viðhorf ungmenna til skólaíþrótta og bendir til þess að svigrúm sé til að gera betur á þessu sviði. Mikil­vægt er að skólinn sé vettvangur þar sem ungmenni fá jákvæða reynslu og upplifun af hreyfingu enda líkur á að það hafi jákvæð áhrif á líkamlega og andlega líðan þeirra auk þess að hafa margvísleg jákvæð áhrif fram á fullorðinsár.

Stefán Ólafur Stefánsson

Með hvaða hætti getur hegðun þjálfara dregið úr brottfalli handknattleiksiðkenda?

Undanfarin ár hefur verulega dregið úr fjölda þeirra sem iðka hand­knattleik hér á landi. Brottfallið er mest í kringum 12 til 14 ára aldur og heldur iðkendum áfram að fækka eftir því sem aldur iðkenda hækkar. Sjálfræðiskenning Deci og Ryan hefur gjarnan verið notuð til að skoða hvað það er sem viðheldur stöðug­leika og kemur í veg fyrir brottfall úr íþróttum. Sam­kvæmt kenningunni hafa einstaklingar ákveðnar grunnþarfir og það hvernig þessum þörfum er fullnægt leggur grunninn að þeirri hvatningarvídd sem einstaklingurinn er á. Rannsóknir hafa bent til þess að leiðtogahegðun þjálfara geti skipt sköpum í þessum efnum. Markmið rannsóknarinnar var að skoða hvernig ungir iðkendur handknattleiks á Íslandi skynja leiðtogahegðun þjálfara síns og hvort sú skynjun spái fyrir um áform um áfram­haldandi iðkun í gegnum hvatningu iðkenda. Í gegnum svör frá foreldrum var upplýsinga aflað um skynjun iðkenda. Með raf­rænu hentugleikaúrtaki fengust svör frá 126 foreldrum. Niður­stöðurnar sýna að vissir þættir varðandi hegðun þjálfara geti skýrt á hvaða hvatningarvídd iðkendur eru og að sama skapi að tengsl séu á milli áforma um áframhaldandi iðkun og hvatningar­­víddar iðkenda. Rannsóknin er gagnleg Handknatt­leiks­sambandi Íslands og aðildarfélögum varðandi æskilegar áherslur þegar kemur að menntun og þjálfun þjálfara. Mikilvægt er að leggja áherslu á ákveðna þætti í hegðun þjálfara til að draga úr líkum á brottfalli iðkenda.

Elínborg Erla Knútsdóttir

Event Details
  • Start Date
    01/11, 2019 09:00
  • End Date
    01/11, 2019 10:45
Höfundar erinda
Annað / Other
Háskóli Íslands / University of Iceland
Annað / Other
Háskóli Íslands / University of Iceland
Aðjúnkt / Adjunct Lecturer
Háskóli Íslands / University of Iceland
Event Details
  • Start Date
    01/11, 2019 09:00
  • End Date
    01/11, 2019 10:45